آیا جنگ غزه گسترش پیدا می‌کند؟

حمیدرضا مهدی‌زاده

شرایط به نحوی رعب‌آور در حال تغییر به یک نزاع منطقه‌ای و حتی بین‌المللی است. سفر همزمان وزیرخارجه ایالات متحده «آنتونی بلینکن» و وزیر خارجه دولت سیزدهم «حسین امیرعبداللهیان» به کشورهای حوزه خلیج فارس با درنظر گرفتن اولتیماتوم‌های متقابل میان تهران و واشنگتن قطعا نشانه‌های خوبی به نظر نمی‌رسد. مصاحبه بایدن با سی. بی. اس به خوبی گویای وضعیت قرمز فعلی است. هرچند که رئیس جمهور ایالات متحده علنا اعلام کرده که ورود ارتش اسرائیل به غزه یک اشتباه بزرگ محسوب می‌شود اما در عین حال خواهان نابودی کامل حماس در فلسطین و حزب الله در لبنان شده است.

بایدن در مصاحبه‌ای با شبکه سی.بی.اس نیوز درباره احتمال ورود آمریکا به این درگیری‌ها اظهار کرد: «فکر نمی‌کنم نیازی به این مسئله وجود داشته باشد. آن‌ها یکی از بهترین نیروهای جنگی را دارند. تضمین می‌کنم هر چیزی که نیاز داشته باشند، در اختیارشان قرار بگیرد».

بایدن در پاسخ به این پرسش که آیا به دلیل تحولات خاورمیانه، تهدید تروریسم در آمریکا افزایش یافته است، گفت: بله.

رئیس جمهوری آمریکا در پاسخ به سوال دیگری در مورد اینکه «آیا حماس باید کاملا حذف شود» اظهار کرد: بله. اما لازم است که راهی برای تشکیل دولت فلسطینی وجود داشته باشد. وی همچنین درباره اینکه «آیا ایران در پشت جنگ غزه قرار دارد؟» گفت: نمی‌خواهم وارد جزئیات اطلاعات طبقه‌بندی شوم. اما باید بسیار روشن به شما بگویم که هیچ سند روشنی در این باره وجود ندارد.

بایدن افزود: ایران همواره از حماس و حزب الله حمایت می‌کند. اما درباره اینکه آیا ایران از قبل از حمله حماس اطلاع داشت و به برنامه‌ریزی آن کمک کرده بود، هیچ شواهدی دال بر این موضوع وجود ندارد.

رئیس جمهوری آمریکا گفت: اشغال دوباره غزه توسط اسرائیل یک اشتباه است. اما از بین بردن حزب الله در شمال و حماس در جنوب یک الزام ضروری است.»

با توجه به اظهارات رئیس جمهور ایالات متحده حال به نظر می‌رسد که به تعویق انداختن حمله زمینی ارتش اسرائیل به غزه با ادعای مطلوب نبودن شرایط جوی، تا حدودی مزخرف است و ظاهرا نتانیاهو فعلا با فشار بایدن کلید شروع حمله زمینی به غزه را نفشرده ولی با در نظر گرفتن این نکته که عدم حضور زمینی اسرائیل در غزه نه تنها حیثیت اقتدار امنیتی-نظامی آن کشور را در عرصه جهانی از بین خواهد برد و نیز نتانیاهو را تا پای محاکمه و زندان حتی ترور و کشته شدن خواهد کشاند، و نیز امکان شروع درگیری‌های گسترده داخلی در اسرائیل را هم فراهم می‌کند، بنابراین به خوبی درخواهیم یافت که چرا جو بایدن همچنان تاکید دارد که حماس و حزب‌الله باید به طور کامل نابود شوند.

حال بیاییم ۳ سناریو را در نظر داشته باشیم.

سناریوی اول: کابینه افراطی نتانیاهو برای اعاده حیثیت به غزه حمله همه جانبه دریایی، زمینی و هوایی کند در حالی که حزب الله لبنان، ارتش سوریه و انصارالله یمن همچنالن سکوت کنند. اسرائیل، حماس را قلع و قمع می‌کند و نتانیاهو قهرمان این جنگ می شود چرا که برای همیشه از شر جبهه جنوبی علیه تلاویو خلاص شده است. در همین جا دو راه‌حل مطرح می‌شود.

الف) اسرائیل و آمریکا با فشار به کشورهای عربی حوزه خلیج فارس مصر را وادار می کنند که میزبان ۲ میلیون نفر از مردم غزه در صحرای سینا باشد و نتانیاهو با ضمیمه کردن غزه به خاک اسرائیل، جاودانه می‌شود و همانطور که بایدن هم در مصاحبه خود اعلام کرده با تمام قوا خود را آماده حمله به حزب الله لبنان می‌کند تا جبهه شمالی را هم پایان بخشد!

ب) اسرائیل پس از نابودی حماس تحت فشار بایدن و دموکرات‌ها، نوار غزه را به دولت محمود عباس تقدیم می کند و نتانیاهو با گرفتن ژست قهرمانی که به حقوق بشر هم پایبند است و در حالی که پیروز از غزه خارج شده به سراغ جبهه شمال و حزب الله می‌رود تا لبنان را هم به مانند غزه پاکسازی کند در حالی که همچنان ایران و ارتش سوریه و انصارالله یمن سکوت کرده‌اند!

هر تحلیل گر حوزه دیپلماسی که به اندازه یک نخود عقل در سرش یافت شود سناریوی اول با هر دو راه حل را قویا رد می‌کند. آنچه که در ادبیات اصولگرایان ایران اصطلاحا «جبهه مقاومت» نامیده می‌شود به مثابه یک نخ تسبیح عمل می‌کند. اگر این نخ پاره شود اساسا دانه‌ای در آن باقی نخواهد ماند. مثال بارز چنین مدعایی، جنگ انصارلله یمن با عربستان سعودی و همه همپیمانان غربی خصوصا آمریکا و بریتانیا است. آیا ایران ساکت ماند و مداخله نکرد؟ انصارالله قدرت حمله با آن ابعاد تخریب گسترده به آرامکو و فرودگاه ملک فیصل را داشت؟

سناریوی دوم: نتایاهو قمار کرده و وارد غزه می‌شود. حماس برنامه مفصلی برای قیچی کردن ارتش اسرائیل در جنگ شهری غزه با خیابان‌های باریکش را تدارک دیده و ارتش اسرائیل دچار تلفاتی وحشتناک می‌شود. اینجا هم دو راه حل بوجود می‌آید.

الف) آمریکا و بریتانیا همچنان نظاره می‌کنند تا ارتش اسرائیل به شکلی عجیب و قریب در غزه تار و مار شود. نتانیاهو به جرم خیانت به کشور شدیدا مجازات خواهد شد و دموکرات‌ها هم از شرکابینه مذهبی-افراطی وی خلاص خواهند شد.

این گزینه الف از سناریوی دوم مسلما رد خواهد شد چراکه اولا، برای بایدن و دموکرات‌ها تفاوت بسیار معناداری میان کابینه نتانیاهو و ماهیت اسرائیل وجود دارد و ثانیا سکوت بایدن جهت ساقط شدن نتانیاهو فقط دامن بی بی را نمی‌گیرد و خود بایدن را در رقابت‌های ریاست جمهوری آمریکا با جمهوری خواهان نابود خواهد کرد.

ب) نتانیاهو قمار کرده و وارد غزه می‌شود و ارتش اسرائیل در جنگ زمینی با حماس تلفات سنگینی می‌دهد. آمریکا و بریتانیا مستقیما مداخله نظامی می‌کنند. و به تبع آن حزب‌الله لبنان، ارتش سوریه، انصارالله یمن، حزب‌الله عراق و در نهایت ایران وارد جنگ می شوند که در آن صورت این جنگ غیرقابل تصور فقط در خاورمیانه شعله ور نخواهد ماند و تا مرز کره شمالی در شرق آسیا و جبهه اوکراین و حتی ورود چین به ماجرا ادامه خواهد یافت.

ج) نتانیاهو قمار کرده و وارد غزه می‌شود و ارتش اسرائیل در جنگ زمینی با حماس به پیروزی های چشمگیر می‌رسد و حماس در آستانه نابودی کامل قرار می گیرد در حالی که آمریکا و بریتانیا همچنان نظاره‌گر هستند. حزب‌الله لبنان، ارتش سوریه، انصارالله یمن، وارد یک جنگ گسترده با اسرائیل می‌شوند.

در این صورت آیا آمریکا و بریتانیا همچنان نظاره گر می‌مانند؟ مسلما سکوت آمریکا با سکوت ایران توامان خواهد ماند و ورودش به جنگ مساوی است با ورود ایران که امیدواریم هرگز این اتفاق نیفتد.

و سناریوی سوم: آمریکا با تحلیل جزء به جزء هر دو سناریوی فوق مانع از قمار نتانیاهو برای حمله زمینی به غزه می‌شود و بی بی از سر ناچاری به صدور دستور حملات گسترده زمینی به اهداف حماس ادامه می‌دهد. این جا هم دو راه‌حل بوجود می‌آید.

الف) حزب الله، ارتش سوریه، انصارللله یمن سکوت می‌کنند چون نتانیاهو به قصد نابودی حماس وارد غزه نشده است ولی خشم افکار عمومی جهان ظرف روزهای آینده موجی از تظاهرات‌های بین‌المللی علیه جنایات اسرائیل در غزه را به راه خواهد انداخت که حتی می‌تواند موجبات آسیب دیدن امنیت کشورهای اروپایی و منافع ایالات متحده در خاورمیانه و شمال آفریقا را بوجود آورد.

راه‌حل الف به نظر می‌رسد منطقی باشد به خصوص اگر گزارش شبکه خبری تی.آر.تی ترکیه را در نظر بگیریم که اعلام کرده با توجه به حملات خشونت بار اسرائیل به غزه بنا بر درخواست شال میشل، کشورهای اروپایی جلسه اضطراری جلوگیری از افراط گرایی نتانیاهو را برگزار می‌کنند.

«شارل میشل رئیس شورای اتحادیه اروپا اطلاعاتی در این زمینه از شبکه اجتماعی "ایکس" به‌اشتراک گذاشتو رهبران اتحادیه اروپا برای بررسی وضعیت غزه جلسه اضطراری تشکیل می‌دهند.

رهبران کشورهای عضو اتحادیه اروپا برای بررسی حملات خشونت‌آمیز اسرائیل در فلسطین از طریق ویدیوـ کنفرانس تشکیل‌جلسه می‌دهند.

شارل میشل رئیس شورای اتحادیه اروپا از طریق شبکه اجتماعی "ایکس" نوشت:به‌منظور تعیین یک موضع و طرح عمل مشترک در خصوص درگیری‌های اسرائیل و فلسطین رهبران اتحادیه اروپا را به اجلاس اضطراری دعوت کردم .

در اطلاعیه شورای اتحادیه اروپا نیز اعلام شد: رهبران کشورهای عضو اتحادیه اروپا روزهای ۲۶ و ۲۷ اکتبر در بروکسل پایتخت بلژیک گردهم خواهند آمد. این نشست بنابه دلایل لجستیکی از طریق ویدیو ـ کنفرانس ترتیب خواهد یافت.

اتحادیه اروپا در اولین روز درگیری‌ها در هفتم اکتبر به حماس واکنش نشانه داده و از اسرائیل حمایت کرده بود.

وزرای امور خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا در یک اجلاس غیررسمی در طول هفته با تاکید بر اینکه اسرائیل در حین دفاع از خود باید به‌شکلی مناسب با حقوق انسانی عمل کند به وضعیت انسانی در غزه که با گذشت هر روز وخیم‌تر می‌شود، اشاره کرده بودند.»

اما این سوال پیش می‌آید که با درخواست‌های مکرر اروپا خصوصا آمریکا از نتانیاهو بابت پایان دادن به حملات هوایی غزه، بی بی حکم خودکشی سیاسی خودش را صادر می‌کند؟ چراکه تا همین لحظه هم حماس پیروز بلامنازع این جنگ در نظر جهانیان است.

ب) بی بی همچنان دستور حملات گسترده زمینی به اهداف حماس را صادر می‌کند. حزب الله، ارتش سوریه و انصارالله یمن سکوت می‌کنند چون نتانیاهو به قصد نابودی حماس وارد غزه نشده است ولی ایران با بازی کردن نقشی مشابه نقش کره شمالی، در جبهه اوکراین تلافی خواهد کرد.

برای این گزینه مطلبی نمی‌نویسم اما همینقدر بدانید که برای آمریکا و جو بایدن قیچی شدن توسط پوتین در جببه اوکراین آخرین کابوس دردناکی است که پیرمرد خواهان دیدنش در خواب و بیداری است. فعلا که نبرد اراده‌ها است. الیزه اعلام می‌کند که ماکرون بابت ورود حزب الله به جنگ با اسرائیل صریحا هشدار داده است.

یورو نیوز تیتر می‌زند: «رئیس جمهور فرانسه علاوه بر ایران به حزب‌الله لبنان نیز هشدار داده است تا از باز کردن جبهه دوم در منطقه خودداری کند، چرا که در این صورت اولین قربانی آن لبنان خواهد بود.

مطابق اعلام کاخ الیزه رئیس‌جمهور فرانسه با اشاره به حق دفاع اسرائیل از خود و همچنین حق این کشور در از بین بردن گروه‌های تروریستی‌ای که به آن حمله کرده‌اندخواستار محکومیت صریح حملات تروریستی حماس شد.

ماکرون همچنین در این تماس تلفنی به مسئولیت ایران با توجه به روابطش با حزب‌الله و حماس اشاره کرده و گفته است تهران باید هر کاری را که ممکن است برای جلوگیری از شعله‌ور شدن منطقه انجام دهد.

اما در این سو، بنابر اعلام خبرگزاری ایرنا، ابراهیم رئیسی در پاسخ به تماس تلفنی امانوئل ماکرون گفته است در صورتی که اسرائیل به‌دنبال «جبران شکست» باشد، ابعاد تحولات گسترش خواهد یافت.

رئیسی در پاسخ به رئیس جمهور فرانسه که خواستار ایفای نقش تهران برای کنترل اوضاع شده بود گفت: گروه‌های مقاومت خود صاحب تشخیص و تصمیم هستند. این در شرایطی است که نمایندگی دائم جمهوری اسلامی در سازمان ملل متحد هم دخالت ایران در جنگ را منوط به "حمله به ایران، منافع و اتباع آن" خوانده است.

در بیانیه منتشره از سوی نمایندگی جمهوری اسلامی آمده است: اگر رژیم آپارتاید اسرائیل قصد حمله به ایران، منافع و اتباع آن را نداشته باشد، ایران در این درگیری مداخله نخواهد کرد. جبهه مقاومت توانایی دفاع از خود را دارد.»

 بنابراین در هر سه سناریو که مطرح شد به خوبی می‌بینیم که فعلا در وضعیت سناریوی سوم هستیم که به نوعی بهترین شرایط از نظر عقل معاش سیاستمداران دخیل در اطراف جنگ‌طلبی نتانیاهو و حماس محسوب می‌شود هرچند که غیرنظامیان مظلوم در غزه همچنان به شکلی دردناک خصوصا زنان و کودکان در حملات هوایی جنایتکارانه توسط نیروی هوایی اسرائیل قربانی می‌شوند و اینجاست که افکار عمومی جهان باید نقش خود را برای فشار آوردن به سیاستمداران اروپایی و آمریکایی جهت پایان دادن به جنگ به خوبی ایفا کند و غرب نیز باید بپذیرد که قربانی شدن نتانیاهوی احمق و افراطی به مراتب بهتر است از راه افتادن جنگی هولناک در منطقه که حتی می‌تواند موجبات شروع جنگ سوم بین‌الملل را فراهم کند. امیدواریم ارتش اسرائیل وارد غزه نشود. امیدواریم نتانیاهو چنین قمار احمقانه‌ای را مرتکب نشود. امیدواریم مردم فلسطین با تشکیل کشورشان در آینده ای نزدیک روی آرامش و سعادت را پس از ۷۵ سال زندگی زیر گلوله و در خون و آتش بچشند و کودکان فلسطینی دیگر قربانی جنگ نباشند. و در پایان امیدواریم سناریوی دوم هرگز به وقوع نپیوندد.